از اتفاقات می شصت و هشت فرانسه چه می‌دانیم؟

من چیز زیادی نمی‌دانستم. تعطیلات این چندروز و چند برنامه‌ی تله‌ویزیونی کمک کرد که بیش‌تر بدانم و بگردم و بخوانم. به قول ویکی‌پدیا می 68 یک حرکت مهم اجتماعی فرانسوی است در بهار 1968 که هم دانش‌جوها هم کارگران آن شرکت داشتند و هم‌راستا با مجموعه حرکت‌های دانش‌جویی در سایر کشورها از آلمان و امریکا تا ژاپن و مکزیک و برزیل بود. در فرانسه، این حرکت دامنه‌ی بزرگی پیدا کرد چون با تظاهرات گسترده دانش‌جویی هم‌راه شد و به بزرگ‌ترین و مهم‌ترین اعتصاب عمومی مردم فرانسه انجامید. (+)

به قول ویکی‌پدیای انگلیسی ماجرا با شلوغی و تصرف چند دانشگاه و دبیرستان پاریس توسط دانش‌جوها و دانش‌آموزان شروع شد و به درگیری با مسوولین دانشگاه و پلیس انجامید. ژنرال دوگل ـ من اضافه می‌کنم مثل هر احمق دیگری در این شرایط، به جای گوش دادن به حرف اعتراض‌گران و کشاندن ماجرا به گفت‌وگو و مذاکره ـ تلاش کرد به زور پلیس ماجرا را جمع کند. نتیجه تشدید درگیری‌ها و کشیدن آن به مهم‌ترین محله پاریس (کارتیه لاتن) و هم‌راه شدن کارگران و اعتصاب عمومی و هرج و مرج اساسی شد. (+)

در گزارش بی‌بی‌سی فارسی آمده است که «بسیاری از مدیران، توسط کارگران "زندانی" شده بودند و برخی از سرمایه‌داران بزرگ از پاریس گریخته بودند. در شهر نانت اداره امور شهر به دست شورشیان افتاد و کمیته مرکزی اعتصاب به جای مقامات محلی نشست. دولت بیمناک و درمانده برای پایان دادن به نا‌آرامی‌ها به هر ترفندی دست می‌زد: از کانال‌های گوناگون با نیروهای سیاسی تماس می‌گرفت و به ویژه تلاش می‌کرد میان دانشجویان افراطی و سایر نیروهای معترض جدایی بیندازد

روز ۲۴ مه ژنرال دوگل سه هفته پس از شورش‌‌ها برای اولین بار با مردم سخن گفت. او وعده داد که به تمام خواسته‌ها رسیدگی کند، اما پیش از هر چیز شورشیان باید خیابان‌ها را ترک کنند. » (+)

درباره سرانجام این حرکت یا به تعبیر خیلی‌ها انقلاب، تفسیر و تعبیرهای زیادی وجود دارد. به هرحال این حرکت منجر به منحل‌شدن پارلمان و انتخابات زود هنگام شد و در انتخابات بعدی طرف‌داران دوگل با اکثریت مطلق وارد پارلمان شدند. مثل هر انقلاب دیگری، جریان جنیش خیلی زود از دست راه‌اندازان آن درآمد و چیزی شد غیرقابل کنترل. سال‌ها بعد، گزارش‌ها و تحلیل‌های زیادی منتشر شد که آزادی‌های اجتماعی، کوتاه‌شدن دست‌ پلیس و دولت از زندگی و رفتار مردم و یک سری بروزهای خواسته‌های جوانانه ـ مهم‌ترین آن مسائل مربوط به س‌.ک.س.والیته ـ را در جامعه مرهون این حرکت می‌دانستند. این حرکت اثر بسیار قابل توجهی در ادبیات، سینما، و هنرهای معاصر داشت و به عنوان یک نقطه‌ی روشن در خاطرات فرانسوی‌ها ثبت شد.

پوستر بالای صفحه یکی از معروف‌ترین پوسترهای آن موقع است. ترجمه‌ی فارسیش می‌شود «جوان باش و خفه شو» و لابد واضح است که سایه‌ی سیاه دماغ بزرگی یادآور ژنرال دوگل دارد.