دانشبانک

چند وقت پیش ای‌میلی از طرف یکی از دوستان آمد که بانک ملی هم تحریم شده است و در حقیقت پول شما هم اگر آن‌جا حساب داشته‌اید ممکن است بماند. بعد مردم به تکاپو افتادند که پولشان را به بانک‌های فرانسوی منتقل کنند، که البته بی هزار اشکال نبود ـ توجه کنید که بانک ایرانی صدسال هم در پاریس باشد هم‌چنان بانک ایرانی است ـ و درنهایت متوقف شد. مشکل اصلی برای کسانی بود که تازه از راه رسیده‌بودند و نه کسی را می‌شناختند و نه این که مراحل اولیه رسیدن را گذارنده بودند که مثلا حساب در بانک فرانسوی باز کنند. شش‌هزار یورو پول را هم که آدم به گردنش نمی‌بندد و راه بیفتد توی خیابان‌های پاریس. این شد که دستشان ماند در پوست گردو.

ظاهرا تابناک ماجرایی را منتشر کرده‌بود که در آن دختری بعد از سه بار مراجعه به بانک و دست خالی برگشتن، بی‌پول و سرگردان مانده و کسی راه‌حلی ندارد و البته هیچ‌کس هم مسوول نیست. من اصل گزارش را در بازتاب پبدا نکردم، ولی در خبر دیگری بازتاب نوشته است که به خاطر آن مطلب، بانک ملی نامه‌ای فرستاده و گفته که موجودی حساب دانش‌جویان ایرانی مقیم پاریس قابل دریافت است.

در ای‌میلی دومی البته مطلع شدیم که این کار به این سادگی‌ها هم نیست و وقتی ترتیب انتقال پول را می‌دهی چکت برگشت می‌خورد و جریمه می‌شوی و الی آخر.

و از این ماجرا چند نکته می‌شود فهمید:

اول این که بانک ملی قادر به پیش‌بینی این مساله نبود که وقتی تحریم به آن‌جا هم برسد، و قانونا ـ توضیح این که بحث‌های فراوانی هست که اولا بانک‌های ایرانی خارج از کشور ایرانی هستند یا خارجی؟، و این که منظور از قانون، قانون کجاست ـ نمی‌تواند پول دانش‌جوها که برای دریافت ویزا به شعبه پاریس حواله کرده‌اند را پس بدهد، باید چه کار کند. و اگر تابناکی درکار نبود و گزارشی که به صحرای کربلا بزند، کسی فکر نمی‌کرد.

دوم این که الان هم در متن نامه آمده که دانش‌جویان ایرانی مقیم پاریس، یعنی ما شهرستانی‌ها هیچ، و این که بروند از طریق سفارت پولشان را بگیرند. مساله دوم یعنی رفتن به سفارت از وقتی برای بلیت ایران‌ایر هم باید رفت سفارت و در فرم‌های جدید کارهای سفارتی نوشته شده که «اسم سه نفر از دوستان مقیم شهر محل زندگی و آدرس و تلفن دقیق آن‌ها را بنویسید» برایم عجیب ولی واقعی می‌نماید.

مساله‌ی آخر، این که برای آمدن به فرانسه باید شش‌هزار یورو به اسم شخص به بانک ملی پاریس حواله کرد و قبض را برد سفارت. اگر بانک ملی با این اوضاع کم‌کم تعطیل شود، به طریق اولا ویزای دانش‌جویی گرفتن هم تعطیل می‌شود، مگر این که دانشگاه‌های فرانسه دست به کار بشوند و مثل دانشگاه‌های هلند بگویند اول بیست هزار یورو ناقابل به حساب ما بفرستید، بعد ما برایتان از این جا درخواست ویزا می‌دهیم. تجربه نشان می‌دهد که این کار شدنی‌تر است، چرا که در این دوسال اخیر تقریبا همه‌ی کسانی که بیست‌هزاریوروی ناقابل برای پذیرش مستر را به حساب دانشگاه هلندی ریختند ویزا گرفتند و آمده‌اند و در عوض تقریبا همه‌ی کسانی که پذیرش دکترا با حقوق ماهی دوهزار و دویست یورو برای چهار سال داشتند ویزا نگرفتند و در ایران ماند‌ه اند.

این را نگفتم که آن شش‌هزارتای فرانسه امانت است و به محض رسیدن می‌شود رفت گرفت ـ می‌شد و حالا به نظر می‌رسد که نمی‌شود و شاید بشود و ... ـ و دانشگاه هزینه ندارد. و از آن بیست‌هزارتای دانشگاه‌ هلند ده هزارتایش شهریه‌ی سال اول دانشگاه است.